تفسیر المیزان و قرایات غیرمتداول

علّامه طباطبایی در المیزان در مواردی معدود، قرایاتی غیرمتداول را به عنوان قرایت اصیل قرآنی ترجیح داده است. شناخت تفصیلی این موارد مقدمه ای است برای طرح پرسش هایی درباره برخی مبانی قرآنی ایشان؛ پرسش هایی برآمده از احساس تعارض میان اقدام فوق با پذیرش برخی مبانی اجماعی یا مشهور طایفه امامیه درباره قرآن؛ از جمله: 1. وحدت نص و قرایت قرآن؛ 2. لزوم تواتر برای اثبات قرآن؛ 3. مصونیت قرآن از تحریف؛ 4. عدم حجیت قرآیات. این مقاله با اتخاذ روشی توصیفی ـ تحلیلی، به بیست مورد از این دست قرایات در المیزان دست یافت که غالبا با ادله ای همچون «شهادت سیاق، هماهنگی با آیه ای دیگر، تطابق لفظی با سنت، دوری از تکلفات دستوری، حذف یا کثرت حذف، اقتضای طبع المعنی، تطابق با حکم مسلم اسلامی، و گواهی لغت» مستدل شده اند. از مجموع این قرایات، نُه قرایت منجر به تبدیل معنا، یک قرایت منجر به افزایش معنا، دو قرایت منجر به تبدیل جایگاه معنا و یک قرایت منجر به تغییر در کیفیت معنا شده است.