بررسی تطبیقی بخشودگی بین‏فردی در آموزه‏های اسلامی و متون روان‏شناختی

بخشودگی، به‏منزله یک سازه روان‏شناختی و فضیلتی اخلاقی، به دلیل مزایای آن در حوزه‏های فردی و خانوادگی، مدتی است موضوع مطالعات گسترده میدانی در غرب قرار گرفته و خاستگاه آن، باورهای دینی قلمداد شده است. در اسلام، این سازه از ابعاد مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. این نوشتار، با روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی بخشودگی در ادبیات اسلامی و روان‏شناسی می‏پردازد. همچنین با مقایسه کیفیت پرداختن این دو حوزه به مقوله مزبور، به ارایه الگویی نظری از رویکرد اسلام به بخشودگی همت گمارده است. نتایج نشان داد بخشودگی در آموزه‏های اسلامی با توجه به مقتضیات زمان و موقعیت، چند بعدی بوده، سطوح بخشودگی با توجه به درجات ایمان و تقوا در افراد متفاوت می‏باشد. نیز با توجه به گستره خطا، انگیزه فرد خاطی و پیامد بخشودگی، از دو بعد ممدوح و مذموم برخوردار است. مطالعه ابعاد و سطوح بخشودگی در آموزه‏های اسلامی و تبدیل آن به یک الگوی نظری می‏تواند زمینه‏ای برای کاربرد و آزمون آن در مطالعات تجربی در بستر فرهنگ ایرانی-اسلامی فراهم نماید.