مرحله مطالعه اکتشافی در نظریه‏پردازی قرآنی

هدایت و تعالی به قرآن و درمان دردهای مادی و معنوی جوامع اسلامی با آن، تنها در سایه استخراج نظریه قرآن کریم در مسایل گوناگون و عمل به آنها میسر است. فهم قرآن کریم دو روش کلی دارد: یکی، تفسیر ترتیبی که در پی فهم مفاد فردی و مراد الهی از تک‏تک آیات است؛ و دیگری، نظریه‏پردازی و تفسیر موضوعی، که تلاشی است برای استنباط نظریه قرآن کریم در باب مسایل گوناگون، از طریق جمع‏آوری و دسته‏بندی تمام آیات مربوط و استنطاق روشمند. برای رسیدن به دیدگاه‏های قرآن، داشتن مبانی صحیح و طی کردن تمام مراحل با شیوه درست و به‏دور از آسیب، لازم است. ازجمله آن مراحل، مطالعه اکتشافی آیات است که اهمیت شایان توجه دارد؛ زیرا جست‏وجو و جمع‏آوری آیات برای تهیه مواد اولیه نظریه‏پردازی قرآنی در این مرحله انجام می‏گیرد. این مقاله شیوه و آسیب‏های مرحله مطالعه اکتشافی را واکاوی می‏کند. هدف، فراهم کردن زمینه، نظریه‏پردازی قرآنی درست و رفع برخی از آسیب‏های نظریه‏پردازی قرآنی است. گردآوری مطالب به صورت مطالعه کتابخانه‏ای و فیش‏برداری خواهد بود و پردازش مطالب به‏صورت توصیفی و تحلیلی.