بررسی عوامل موثر بر باروری با تکیه بر رویکردی چندسطحی

کشور ایران در دهه‏های اخیر تحولات چشمگیری در زمینه تغییرات جمعیت تجربه نموده است. افزایش نرخ رشد جمعیت به 9/3 درصد در دهه 1355ـ1365 و کاهش رشد جمعیت به 29/1 درصد در دوره 1385ـ1390 به خوبی این مهم را نشان می‏دهد. تغییرات باروری مهم‏ترین عامل تبیین‏کننده تغییرات رشد جمعیت بوده است. با توجه به تفاوت‏های استانی باروری در ایران و نقش تعیین‏کننده تغییرات استانی در روند آتی باروری، بررسی ویژگی‏های اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی منطقه‏ای در تبیین باروری ضروری به نظر می‏رسد. هدف اصلی این مقاله بررسی نقش ویژگی‏های استانی در تبیین باروری است. به منظور نیل به هدف این مقاله، روش تحلیل چندسطحی به‏کار گرفته شده است. داده‏های مورد استفاده برگرفته از داده‏های خام 2 درصد سرشماری 1385 است که در دو سطح فردی و استانی طبقه‏بندی شده‏اند. میانگین استانی تعداد فرزندان زنده به‏دنیاآمده و میانگین سنی زنان در معرض باروری به‏عنوان متغیرهای پیش‏بین سطح 2 و متغیرهای اشتغال، تحصیلات، سن و ساختار خانواده به‏عنوان متغیرهای پیش‏بین سطح 1 مدل‏سازی شده‏اند.نتایج مبیّن این است که ویژگی‏های سطح استانی، تاثیرات ثابت و تصادفی معناداری را در ضرایب رگرسیونی سطح فردی در تبیین باروری دارد، به‏گونه‏ای که میانگین میزان باروری زنان از باروری استان و میانگین سن زنان در معرض باروری تاثیرپذیرند. همچنین نتایج گویای این مهم است که میزان تاثیر متغیر تحصیلات زنان بر باروری در استان‏هایی که میانگین کل تعداد فرزندان زنده به‏دنیاآمده در سطح بالاتری قرار دارد به مراتب پایین‏تر است.