پژوهشی در حرکت توسطیه و قطعیه

تبیین ماهیت حرکت توسطیه و قطعیه و نیز تحقق خارجی آنها، از مسایل مهم در مباحث فلسفی حرکت قلمداد می‏گردد. ابن‏سینا برای اولین بار این مسیله را با صراحت مورد توجه قرار داده و معتقد است: آنچه در خارج وجود دارد، همان حرکت توسطیه است و حرکت قطعیه فقط در ذهن وجود دارد. دیدگاه ایشان توسط فخررازی، میرداماد، ملّاصدرا، و فلاسفه بعدی مورد نقد قرار گرفت و برخی درصدد توجیه این دیدگاه برآمدند. ملّاصدرا معتقد است: حرکت قطعیه در خارج وجود دارد. البته کلمات ایشان در وجود خارجی حرکت توسطیه مضطرب است. این نوشتار با هدف تبیین پاسخ دقیق این مسیله با روش توصیفی ـ تحلیلی، به تایید انکار وجود خارجی حرکت توسطیه رهنمون شده و به نقد دیدگاه طرفدار وجود خارجی آن می‏پردازد.