ترجمه فارسی دو نمونه از معربات فارسی قرآن کریم «ابریق» و «استبرق»

در قرآن واژگانی وجود دارند که از اصالت عربی برخوردار نیستند؛ این واژه‏ها، معرّب یا دخیل نامیده می‏شوند. درباره تعداد معرّبات فارسی در قرآن، اختلاف‏نظر وجود دارد، اما اصل وجود آنها مورد اتفاق است. درباره ترجمه معربات فارسی، زبان اصلی این کلمات و زبان مقصد در ترجمه، یکسان است. در نتیجه، این سوال مطرح می‏شود که آیا می‏توان این واژگان را بی‏نیاز از ترجمه شمرد؟ و یا می‏توان شکل پیش از تعریب کلمه را بدون در نظر گرفتن دگرگونی‏های معنایی لغت، به کار گرفت؟ این نوشتار با محور قرار دادن دو واژه معرّب از فارسی «ابریق» و «استبرق»، پاسخ این سوالات را جست‏وجو می‏نماید. روش پژوهش، کتابخانه‏ای و مبتنی بر توصیف و تحلیل بوده و بعد از معناشناسی و نقد ترجمه‏های ارایه‏شده از این دو واژه، به این نتیجه رسیده است که نمی‏توان شکل معرّب کلمه و نیز شکل پیش از تعریب آن را ـ بدون در نظر گرفتن معانی جدیدی که نزد مخاطب امروزین یافته است ـ در ترجمه به کار گرفت. در نتیجه، معادل «آبریز» برای لفظ «ابریق»، و «دیبای ضخیم» یا «دیبای درشت بافت» برای «استبرق» برگزیده می‏شوند.