نگرش اومانیسم به حقوق طبیعی انسان (حق حیات وآزادی) و ارزیابی آن بر اساس بینش اسلامی در پرتو اندیشه آیت‌الله مصباح یزدی

از دیدگاه اومانیسم، حق حیات و حق آزادی منبعث از طبیعت انسان بوده و این نگاه در چالش با آموزه‌های ادیان، به‌ویژه اسلام در باب حقوق فردی و اجتماعی انسان است. مقاله‌ حاضر با روش تحلیلی انتقادی انگاره‌ اومانیسم درباره‌ حق حیات و آزادی و پایه‌های نظری آن بر اساس بینش اسلامی را بررسی کرده است. در این بررسی بر دیدگاه اندیشمند برجسته‌ اسلامی معاصر، آیت‌الله مصباح یزدی توجه و تاکید شده است. حاصل پژوهش نشان می‌دهد که نگاه اومانیستی به ارزش ذاتی انسان و لوازم حقوقی مترتب بر این نگرش با اشکالات متعددی روبه‌روست: اولاً، اعطای این حقوق از سوی طبیعت انسان به او فاقد پشتوانه‌ عقلی است. ثانیاً، آزادی‌های فردی مطلق نیستند و از هیچ‌کس سلب مسئولیت اخلاقی نمی‌کنند. ثالثاً، در آزادی اجتماعی حق وضع قانون و نصب حاکم به صورت استقلالی از سوی انسان، فاقد هرگونه مشروعیت است و آزادی بیان و عقیده و نیز آزادی در فعالیت اقتصادی کاملاً مقید بوده و در چارچوب خاصی قابل پذیرش و دفاع است.

the humanism's view of natural human rights (right to life and freedom) and its evaluation based on islamic insight in light of the thought of ayatollah mesbah yazdi

from the perspective of humanism, the right to life and the right to freedom are considered to be derived from human nature, and this view is in challenge with the teachings of religions, especially islam, regarding individual and social human rights. using an analytical-critical method, this article examines the humanist notion of the right to life and freedom and its theoretical foundations based on islamic insight. in this study, attention has been paid to and emphasis has been placed on the perspective of the prominent contemporary islamic thinker, ayatollah misbah yazdi. the results of the research show that the humanist view of the inherent value of man and the legal requirements resulting from this view face several problems: first, the granting of these rights to man by nature lacks rational support. secondly, individual freedoms are not absolute and do not absolve anyone of moral responsibility. thirdly, in social freedom, the right to independently enact laws and appoint a ruler by humans lacks any legitimacy, and freedom of expression and belief, as well as freedom in economic activity, are completely restricted and can be accepted and defended within a specific framework.