بررسی توصیفی تحلیلی باور به وجود خدا و توحید او در عهد عتیق

ضرورت بررسی وجود خدا و یکتایی او امری است که هر انسان خواهانِ حقیقت و سعادت به آن اذعان دارد. پیگیری این موضوع از آن نظر که انسان به مقتضای فطرت خویش دارای گرایش به خداوند است، اهمیت بیشتری نیز می‌یابد. با این همه، گاهی این مسئله را نه از جنبۀ دلائل عقلانی و به‌صورت «پیشینی»، بلکه صرفاً به‌لحاظ توصیفی و «پسینی» می‌توان در متون دینی ادیان مختلف جست‌وجو کرد، و از قِبل آن دست‌کم بدین نتیجه رهنمون شد که آموزۀ وجود خدا و توحید او، نه ضروری یک دین، بلکه ضروری ادیان مختلف به‌شمار می‌آید. در جای خود پوشیده نیست که چنین نتیجه‌ای تا چه میزان می‌تواند برای عالمان دینی مغتنم باشد. پژوهش حاضر کوشیده است، با روش کتابخانه‌ای و شیوۀ توصیفی تحلیلی، مسئلۀ وجود خدا به‌ویژه یکتایی او را در عهد عتیق واکاوی کند. براساس تحقیق پیش‌رو شواهد متعددی از عهد عتیق، گویای این مطلب است که در این متن، خداوند به‌عنوان سرسلسلۀ هستی معرفی می‌شود و همچنین عبارات متعددی از آن بر یگانگی خداوند نیز دلالت دارد. البته برخی برآنند که عهد عتیق قائل به بداهت این دو اصل اعتقادی نیز هست، اما به‌نظر می‌رسد، کلیت این ادعا پذیرفتنی نیست؛ که در مقاله به تفصیل بدان‌ پرداخته شده است.

a descriptive-analytical study of the belief in the existence of god and monotheism in the old testament

anyone who seeks truth and happiness acknowledges the necessity of studying god’s existence and his uniqueness. this necessity is even more important considering that human’s innate nature has a tendency towards god. however, one can research this issue in the holy texts of different religions, not with “a priori” approach or seeking their rational reasons, but merely with “a posteriori” and descriptive approach; and can reach to this conclusion that the doctrine of the existence of god and monotheism is not necessary in one religion, but it is necessary in various religions. this result can be worthwhile for religious scholars. this research has tried to analyze the issue of god’s existence, especially his uniqueness, in the old testament, using a library research method and a descriptive-analytical method. according to this research, there are numerous evidences in the old testament that introduce god as the progenitor of being, and several terms indicate the unity of god as well. although some believe that the two mentioned belief principles are evident based on the old testament, but this claim is not acceptable, which is elaborately discussed in the article.