نظام تقسیم کار عادلانه در اسلام و شاخص‏های آن

در این پژوهش، شاخص‏های تقسیم کار عادلانه بر اساس چارچوب معرفتی اسلامی استخراج شده است. جامعه مطلوب از دیدگاه اسلامی، دارای ساختار ویژه‏ای است که تفاوت‏هایی بنیادی با نظام اجتماعی غیردینی دارد. از جمله مختصات اصلی نظام اجتماعی مطلوب اسلام، ضرورت انطباق ساختارهای اجتماعی با اصول عدالت اجتماعی است. از منظر اسلام، عدالت اجتماعی، هم به عنوان معیار قضاوت در باب تشخیص نظام اجتماعی مطلوب از نامطلوب اهمیت دارد و هم اساسا نظم پایدار در جامعه در صورتی شکل می‏گیرد که مبتنی بر معیارهای عدالت باشد. با توجه به این مطلب، در این پژوهش سعی شده است شاخص‏های نظام تقسیم کار عادلانه با توجه به متون و منابع اسلامی مورد تامّل و استنباط قرار گیرد. در این نوشتار برآنیم با استفاده از روش تحلیلی ـ توصیفی به استخراج شاخص‏های تقسیم کار عادلانه از متون دینی بپردازیم. یافته‏های اصلی این نوشتار این است که از منظر اسلام، نظام تقسیم کار اجتماعی در صورتی شالوده مستحکم برای استقرار نظم اجتماعی فراهم می‏سازد که مبتنی بر اصول و معیارهای عدالت باشد. شاخص‏های اصلی تقسیم کار عادلانه با توجه به متون اسلامی عبارتند از: شایسته‏سالاری، تناسب با تفاوت‏های طبیعی و برابری فرصت‏ها.