جستاری در مفهوم و گستره ولایت

واژه «ولایت» و مشتقات آن، 233 بار در قرآن کریم به کار رفته است؛ این الفاظ گاهی به صورت اشتراک لفظی و گاهی اشتراک معنوی، گاهی اوقات دارای معانی حقیقی و گاهی مهانی مجازی هستند. اگر دو موجود دارای ارتباطی عمیق بودند به‏گونه‏ای که نتوان بین آنها فاصله انداخت و آن دو و یا یکی بر دیگری تاثیر و تاثر دانست، از واژه «ولایت» استفاده می‏شود. ولایت الهی بر دو قسم تکوینی و تشریعی است. تصرفات عام مربوط به همه موجودات را «ولایت تکوینی عام» و تصریفات خاص مربوط به اولیای الهی و مقربات درگاه الهی را «ولایت خاص تکوینی» گویند. «ولایت تشریعی» در امور اجتماعی، اعتباری و قانون‏گذاری، به معنای ارایه دستورالعمل و قانون‏گذاری، که در درجه اول به‏وسیله خداوند برای هدایت انسان‏ها و آن‏گاه خداوند این اختیار را به جانشینان خود واگذار می‏کند. قرب الهی، قربی اکتسابی است که در پرتو پیروی از دستورات الهی به دست می‏آید که در سایه آن، بندگان مومن امور خود را به خدای متعال واگذار و بر او توکل می‏کنند. مقربان درگاه الهی، دارای تقوای الهی بوده و از گناهان پرهیز می‏کنند.