بدا یا محو و اثبات از منظر قرآن و حدیث

«بدا » به معنای مصطلح، از باورهای شیعه است و در روایات جایگاه ویژه‏ای دارد. اما همواره جمعی از اهل‏سنت با غرض‏ورزی یا نادانسته این آموزه را بهانه، و شیعه را مورد هجوم قرار داده‏اند. البته معنای لغوی آن یعنی «ظهور و پیدایش رای جدید» بر خداوند محال است؛ زیرا لازمه آن سبق جهل و حدوث علم بوده که هر دو بر خداوند محال است. در حالی که خداوند بر همه چیزها آگاه و هیچ چیز بر او پوشیده نیست. معنای مجازی و اصطلاحی «بدا »، یعنی تغییر مقدّرات از سوی خداوند بر اساس برخی حوادث و تحت شرایط و عوامل ویژه در قضای مشروط الهی، امری است ممکن که آیات و روایات زیادی بر آن دلالت دارد. این آموزه بر سه مولّفه «علم بی‏نهایت خداوند، استمرار مشیّت الهی بر جهان هستی و امکان تغییر سرنوشت انسان به سبب انجام کارهای خوب یا بد» استوار است. در اسلام انسان می‏تواند با کارهای نیک خود، همچون صدقه، نیکی، دعا، استغفار، نیک‏بختی، آسایش، عمر دراز و در مقابل، با ظلم، قطع رحم، بریدن از خدا و سایر کارهای بد، نگون‏بختی و کوتاهی عمر را برای خود رقم بزند. این مقاله با رویکرد قرآنی و روایی با استناد به منابع فریقین، درصدد اثبات این حقیقت است که «بدا » به معنایی که شیعه امامیه بدان معتقد است، در واقع، همان تغییر در لوح محو و اثبات است که اهل‏سنّت به آن باور دارند و نزاع شیعه و سنی در این موضوع لفظی است.