چیستی تقوا و بنیان های معرفتی صدور فعل تقوا و فرایند تحقق ملکه آن

با وجود اینکه مفهوم تقوا، کلیدی‌ترین مفهوم تربیتی تربیت دینی است و کاوش‌هایی در زمینۀ مفهوم تقوا و چگونگی شکل‌گیری آن صورت گرفته است؛ اما همچنان این مفهوم پرکاربرد، به‌لحاظ چیستی، در بین عوام و خواص به‌صورت دقیق‌ شناخته‌شده نیست. همچنین در زمینه چگونگی تحقق تقوا در انسان، سوالاتی وجود دارد که نیاز به بررسی مجدد دارد؛ منظور از تقوا چیست؟ و چه اقسام و مراتبی دارد؟ و چگونه در انسان تحقق پیدا می‌کند؟ روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است و از بررسی متون دینی به‌دست می‌آید که تقوا به معنای خودنگهداری از خطرات است؛ ولی خودنگهداری یک موحد از خطرات، که معتقد است همه‌چیز تحت اراده خداوند متعال تحقق می‌یابد، در خودنگهداری از غضب الهی انحصار پیدا می‌کند. مفهوم تقوا در متون دینی، هم به‌عنوان فعل، و هم به‌عنوان ملکه درونی، استعمال شده است. فعل تقوا بسیار ارزشمند است؛ اما زمانی ارزش آن بیشتر می‌شود که به‌صورت ملکه درونی در بیاید. خودشناسی و جهان‌بینی درست و تفکر سازنده سبب می‌شوند انسان در وهلۀ اول در جهت خودنگهداری از مطلق خطرات و نهایتاً در جهت خودنگهداری از غضب الهی، از تمایلات نفسانی خود دست بردارد و لذت گناه را ترک، و سختی عبادت را به جان بخرد و تکرار این خودنگهداری‌‌ها سبب شکل‌گیری ملکه تقوا در انسان می‌گردد.

the whatness of piety and the epistemic foundations of issuing the act of piety and the process of realizing its faculty

despite the fact that the concept of piety is the most important educational concept in religious education and there have been researches on the concept of piety and how it is formed; but still, this widely used concept, in terms of whatness, is not precisely known among the common people and the elite. also, in the field of how to realize piety in humans, there are questions that need to be re-examined; what is the meaning of piety? and what types and levels does it have? and how is it realized in humans? using the descriptive-analytical method and studying religious texts, it is obtained that piety means avoiding risks; but the self-restraint of a monotheist from dangers, who believes that everything is realized under the will of god almighty, and exclusive in self-restraint from divine wrath. the concept of piety has been used in religious texts, both as a verb and as an inner meaning. the act of piety is very valuable; but its value increases when it becomes an inner faculty. self-awareness and correct worldview and constructive thinking make a person, first of all, protect himself from absolute dangers and finally, protect himself from god’s wrath, give up his carnal desires and leave the pleasure of sin, and live the hardships of worship and repetition. these self-restraints cause the formation of the faculty of piety in humans.