درجات ایمان و کفر

در باب ایمان مباحثی در روایات مطرح شده است که در بسیاری از موارد، با بحث‌های عقلی تطابق دارد. شاید تطبیق این روایات با آیه چهارده سوره «حجرات» که می‌فرماید: «قَالَتِ الْاَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُوْمِنُوا وَلَکِن قُولُوا اَسْلَمْنَا وَلَمَّا یدْخُلِ الْاِیمَانُ فِی قُلُوبِکُمْ» روشن باشد. روایاتی که درباره حقیقت ایمان بحث می‌کنند، درصدد بیان شرایط و ویژگی‌های ایمان حقیقی‌اند؛ یعنی ایمانی که کاملاً در دل وارد شده است و خدا آن را ایمان می‌داند، و این با اسلام صرف، که با ابراز شهادتین محقق می‌شود، متفاوت است.در بحث از مرز میان کفر و ایمان گفته شد که کفر نیز مانند ایمان، دو کاربرد دارد: یک کاربرد فقهی که استعمال آن در مقابل اسلام است و در روابط اجتماعی میان انسان‌ها بیشتر جنبه حقوقی دارد؛ اما گاه در روایات، کافر به کسی اطلاق می‌شود که بهره‌ای از ایمان نبرده است، یا به لوازم آن پایبند نیست. بر این اساس، چنین کافری اهل سعادت آخرت نیست، گرچه ممکن است در ظاهر مسلمان باشد و از لحاظ احکام فقهی و حقوقی با او معامله مسلمان شود. همچنان‌که پیامبر اکرم با بسیاری از نزدیکان‌ خود چنین رابطه‌ای داشتند و مانند مسلمان با آنها رفتار می‌کردند. خداوند می‌فرماید: «وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِی لَحْنِ الْقَوْلِ» (محمد: 4)؛ اگر ما می‌خواستیم، آنها را به شما معرفی می‌کردیم [و به شما می‌گفتیم که درواقع کافرند].

the degrees of faith and disbelief

discussions about faith have been raised in the narrations, which in many cases are compatible with rational discussions. perhaps the correlation of these narrations with the fourteenth verse of surah hujurat which says: the bedouins say, we have faith. say, you do not have faith yet; rather, say, we have embraced islam, for faith has not yet entered into your hearts, is clear. the narrations that discuss the truth of faith try to express the conditions and characteristics of true faith; that is, the faith that is completely entered in the heart and god considers it as faith, and this is different from mere islam, which is achieved by expressing two testimonies. in the discussion about the border between disbelief and faith, it was said that disbelief, like faith, has two uses: a jurisprudential application that is used against islam and has more of a legal aspect in social relations between people; but sometimes in narrations, an infidel refers to someone who has not benefited from faith, or does not adhere to its requirements. on this basis, such a disbeliever is not from the happiness of the hereafter, although he may be a muslim in appearance and be treated as a muslim in terms of jurisprudence and legal rulings. as the prophet had such a relationship with many of his relatives and treated them like a muslim. “if we had willed, we would have introduced them to you [and told you that they are in fact disbelievers].” (muhammad: 4)