قبول یا نکول معاد از منظر قرآن

معاد یکی از مسائل مهمی است که برخی از انسان‌ها در پذیرش آن از خود سرسختی نشان داده و یا حتی آن را انکار می‌کنند. این انکار و آن سرسختی، یکی از عواملی است که آیات زیادی از قرآن به تبیین و پاسخ به سوالات مربوط به معاد اختصاص پیدا کند. قبول یا نکول معاد ازیک‌سو با خداشناسی و از سوی دیگر با انسان‌شناسی رابطۀ تنگاتنگ دارد؛ به‌طوری‌که با حل این دو مسئله و کنترل هوای نفس، در پذیرش معاد مشکلی وجود ندارد؛ اما با حل نشدن این دو مسئله و تبعیت انسان از هوای نفسانی، معاد انکار می‌شود. از منظر قرآن، انکار معاد ممکن است به صورت شک، ظن، استبعاد، استحاله و افسانه باشد که منشا اصلی آن به شبهۀ علمی و یا شهوت عملی برمی‌گردد. قرآن در جواب انواع این انکار، گاهی به فاعلیت خداوند و گاه به قابلیت انسان و زمانی هم به نمونه‌هایی از زنده‌شدن مردگان در این دنیا اشاره کرده؛ با سهل و آسان دانستن وقوع معاد، نه‌تنها بر احتمال وقوع آن؛ بلکه بر ضرورت زنده‌شدن مردگان در قیامت تاکید دارد.