اعتقاد به عاملیت الهی از رهاورد استجابت دعا و عدم تنافی آن با قوانین حاکم بر طبیعت از منظر علامه مصباح یزدی

اعتقاد به ‌دعا و استجابت آن از زوایای مختلفی نیازمند تحلیل است؛ زیرا از سویی نشانگر عاملیت الهی در جهان بوده و از سوی دیگر، فرایند آن در نظامی رخ می‌دهد که قانون علیت از اصول بنیادین آن است. برهمین اساس، پذیرش تحقق پدیده‌ای در پرتو استجابت دعا با چالش‌هایی مواجه است؛ به‌طوری‌که برخی، استجابت دعا را برآمده از دخالت باری‌تعالی دانسته و آن را ناقض قوانین طبیعت می‌دانند. در مقابل برخی تحقق یک پدیده در عالم قانون‌مند طبیعت را به‌عنوان برآیندی از استجابت دعا، انکار کرده‌اند. با توجه به تاثیرات عمیق نهاد دعا در نظام اعتقادی، ارائۀ دیدگاهی منجسم در چگونگی اثرگذاری دعا امری ضروری است. بدین‌منظور در نوشتار پیش‌‌رو که با روش توصیفی تحلیلی بوده و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات آیت‌الله مصباح یزدی صورت گرفته است؛ استجابت دعا به‌عنوان بستر عاملیت الهی در منظومه قوانین حاکم بر طبیعت، مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که استجابت دعا برآیند اثرگذاری طولی علل فراطبیعی بر علل مادی، در فرایند قوانین حاکم بر طبیعت است.