بازشناسی و تحلیل پیش‌انگاره‌های کلامی علم فقه (با محوریت موضوع، غایت و منابع علم فقه)

ارتباط علوم ازجمله ارتباط علم فقه با علم کلام اجتناب‌ناپذیراست. رابطۀ بین علوم در این تحقیق مشتمل است بر ارتباط علم فقه، ازجمله موضوع غایت و منابع آن با علم کلام؛ که پژوهش در این عرصه حائز اهمیت است. با این وصف، تبیین رابطۀ علم فقه با علم کلام، جهت معرفت‌افزایی نسبت به جایگاه علم فقه و رفع شبهه احتمالی، لازم و ضروری است. ازاین‌رو این پرسش مطرح می‌گردد که پیش‌انگاره‌های کلامی علم فقه کدامند؟ فرض بر این است که مسجّل شدن اصل تکلیف و اختیار انسان در عرصه موضوع علم فقه، باور به معاد و ملحقات آن در عرصه غایت علم فقه و خطاناپذیری وحی، عصمت پیامبر(ص) و امامان(ع) در منابع علم فقه، به‌عنوان پیش‌انگاره‌های کلامی علم فقه تلقی می‌شوند. تحقیق پیش رو توانسته با ابزار کتابخانه‌ای و روش برهان سبر و تقسیم، ابتدا برخی پیش‌انگاره‌های کلامی در علم فقه را مورد سنجش قرار دهد و آنگاه از میان آنها پیش‌انگاره‌هایی از عناوین علم فقه، مانند موضوع، غایت و منابع آن علم را به‌عنوان نظریه برگزیند و مورد ارزیابی قرار دهد و به این نتیجه رضایت داده است که مسائلی همچون تکلیف، مکلِف، حسن تکلیف و اختیار انسان از پیش‌انگاره‌های موضوع؛ معاد و ملحقاتش از پیش‌انگاره‌های غایت؛ وحی‌شناسی، راهنماشناسی و مانند آن در منابع علم فقه از پیش‌انگاره‌های کلامی علم فقه محسوب می‌شوند.