دستاوردهای دانش تاریخ در علم کلام

علم کلام یکی از علوم مهم اسلامی است که برای درک و فهم عقاید دین اسلام پدید آمده است. متکلمان در مناظرات و مباحث کلامی به‌منظور دفاع از عقاید خود و غلبه بر حریف، به دانش‌ها، مهارت‌ها و روش‌های خاصی نیاز دارند. در میان علوم مختلفی که متکلمان از آن بهره می‌برند، دانش تاریخ نیز به‌عنوان یک علم کارآمد واجد دستاوردهای مفیدی برای علم کلام است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که علم تاریخ، اطلاعات موردنیاز متکلمان را جهت استفاده در مناظرات و مباحثات کلامی در اختیار آنان قرار می‌دهد. بدون دانستن اطلاعات تاریخی (در باب تاریخ ملل و نحل، فرقه‌ها، ادیان و مذاهب، پیدایش فرق کلامی و پیشینه‌های تاریخی) متکلم قادر به شرکت در مباحثات کلامی و غلبه بر حریف نخواهد بود. از بُعد روشی و سبک مناظره نیز روش‌های نقد تاریخی، آموزه‌های مناسبی را برای نقد اظهارات رُقبا در اختیار متکلم می‌گذارد. مقالة حاضر بر آن است تا با روش توصیفی تحلیلی ضمن نشان دادن پیوندهای کلام و تاریخ، با استناد به شواهد و نمونه‌های مناسب به تبیین کارآمدی دانش تاریخ در علم کلام بپردازد.