قواعد تعامل مردم و حاکمیت از منظر نهج‌البلاغه

مسئله مقاله حاضر این است که آیا می‌‌توان برای تعامل میان آحاد جامعه و حکومت از میان گزاره‌های نهج‌البلاغه قواعد روشنی استخراج کرد؟ قواعدی که با کاربست و رعایت آنها، بتوان از خطر ابتلا به ‌وضعیت جوامعی که با نادیده‌گرفتن قواعد تعاملی مطلوب، موجبات ذلت و خواری و بلکه سقوط خود را فراهم کردند، جلوگیری کرده و باعث عزت و سربلندی و ارائه الگویی برای جوامع امروزی شویم؟ در پاسخ به این مسئله، برای گردآوری داده‌ها، از شیوه کتابخانه‌ای و بررسی اسنادی و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش توصیفی و تحلیل محتوایی گزاره‌های مستخرج، استفاده کردیم. نتایج این تحقیق در دو بخش قواعد ارتباطی حاکمیت با مردم، و قواعد ارتباطی مردم با حاکمیت ارائه شده که در بخش اول قواعدی همانند مسئولیت‌پذیری، انتقاد‌پذیری، رعایت اعتدال و انصاف در مواجهه با مردم، پرهیز از امتیازخواهی و... در بخش دوم قواعدی چون وفاداری نسبت به حکومت، خیرخواهی نسبت به حکومت در آشکار و نهان، اجابت خواسته‌های حکومت، و اطاعت از فرمان‌های حکومت اسلامی مطرح شده است.