اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمومنان علی علیه السلام(27)*

این مقاله شرحی است بر کلام امیرمومنان علی علیه السلام در باب اوصاف شیعیان واقعی. گفتیم که از نظر امام علیه السلام کفر چهار پایه دارد، اما شک دارای چهار شعبه است. این تعبیر (پایه و شعبه) بیانگر این است که گویا شک‌های مزاحم ایمان چند نوع‌اند و کسانی که مبتلا به شک می‌شوند چند دسته‌اند که از ایمان، سعادت دنیا و آخرت محروم‌اند. مراء، یکی از شعبه‌های شک است؛ یعنی کسی که در مقام تحقیق بنا داشته باشد، همواره حرف دیگران را رد و در آنها تشکیک کند و هر حرفی را ابطال کند، دچار مراء شده است. خودباختگی و هراس دومین شعبه شک است. اگر انسان بر اثر تنبلی درباره مشکلات نیندیشد، به ایمان صحیح دست نمی‌یابد و با هول ‌و ‌هراس، از حل مسائل عقب‌نشینی می‌کند. شعبه سوم تردید است. اینکه انسان نتواند در هر موضوعی به نتیجه‌ای قطعی برسد و در میان ادله‌ مختلف حیران و سرگردان بماند. شعبه چهارم شک، بی‌خیالی در برابر حوادث است. بی‌خیالی و بی‌اعتنایی ماجراجویانه در باب مسائل دینی از جمله شعبه‌های شک است.