استکبار و استضعاف در قرآن

استضعاف و استکبار ازجمله روابط اجتماعی است که در آن، طرفِ غالب، دیگری را در ضعف نگه می‌دارد. قرآن کریم نیز این رابطه را به صورت گسترده‌ای مورد توجه قرار داده است. پدیده استضعاف در کاربرد قرآنی در بیشتر موارد در برابر نوعی برتری‌طلبی (استکبار) نمایان می‌شود. در روایت قرآنی، استکبار با سرپیچی شیطان از فرمان الهی آغاز شده و به همراه قدرت در میان جامعه انسانی گسترش یافت. نظر به پپامدهای دوقطبی‌شدن جامعه به استضعاف و استکبار، مقابله با استکبار با شیوه‌های خردمندانه و گوناگون سرلوحه‌ برنامه‌های انبیا در آیات قرآنی است. ازاین‌رو، شناخت نشانه‌های مستکبران و آثار و پیامدهای آن برای مقابله و مبارزه با این خوی و خصلت نابودگر و استضعاف‌زدایی از جامعه از منابع معرفتی مفید و سازنده است. تدبر در آیات قرآن و روایات و سیره معصومان ع و استفاده از نص و ظهور آیات با اتکا به دیدگاه مفسران، به شیوه توصیفی تحلیلی، شیوه‌های مقابله با استکبار را در مذاکره، مدارا، دشمنی، ارعاب، برخورد شدید و استضعاف‌زدایی از جامعه اسلامی روایت می‌کند. اتخاذ رویکرد مناسب در مقابله با استکبار با هدف مقاوم‌سازی جامعه از درون، عمده‌ترین هدف سامان‌یابی نوشتار حاضر است.