سنخ‌شناسی زندگی در اندیشه سلیگمن و مقایسه آن با دیدگاه اندیشمندان مسلمان

زندگی و سنخ‌های آن یکی از موضوعاتی است که در علوم انسانی به‌ویژه روان‌شناسی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. مطالعه و بررسی دقیق دیدگاه‌های متنوع و مختلف در این‌باره می‌تواند به انتخاب سنخ مطلوب زندگی و تقویت و استحکام‌ آن کمک کند. پژوهش حاضر با هدف بررسی سنخ‌های زندگی از دیدگاه سلیگمن و مقایسه آن با دیدگاه اندیشمندان مسلمان انجام شده است. بدین ‌منظور به روش توصیفی تحلیلی به منابع دست اول دیدگاه‌های سلیگمن و آثار مفسران و اندیشمندان مسلمان از جمله علامه جعفری، آیت‌الله جوادی آملی و شهید مطهری مراجعه و با همدیگر مقایسه گردید. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سلیگمن با انتخاب مدل ارسطوییِ رشد از ساده به پیچیده، چهار سنخ زندگی لذت‌بخش، متعهدانه، بامعنا و کامل ترسیم می‌کند. براساس دیدگاه مفسران قرآن کریم، سه نوع زندگی «ذلت‌محور»، «لذت‌محور» و «سعادت‌محور» استخراج گردید. مفاهیم عاجله، حیات دنیا و متاع غرور بیانگر زندگی لذت‌محور‌ است که حیات عمومی محسوب می‌شود. مفهوم معیشت ضنک حیاتی غیرحقیقی است که به زندگی ذلت‌محور اشاره دارد. افرادی که در این دو سنخ زندگی هستند، از رسیدن به بالاترین درجات کمال بازمی‌مانند. حیات حقیقی منحصر در زندگی آخرت و حیات طیبه است که همان زندگی سعادت‌محور است. روحانی بودن منشا سنخ‌های زندگی، هدفمندی سنخ‌های زندگی جهت دستیابی به سعادت جاودانه فرامادی، نقش انگیزه الهی در رسیدن به هدف زندگی، فراشمولی قلمرو ارزشی سنخ‌های زندگی براساس دیدگاه اسلامی ازجمله تفاوت‌های شاخص با دیدگاه سلیگمن هستند.