اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (16)*

این مقال شرح و تفسیری است بر کلام امام محمدباقر علیه السلام در توصیه به جابربن یزید جعفی در باب اوصاف شیعیان واقعی. در این فقره، آن حضرت می‌فرماید: «وَتَحَرَّزْ مِنْ اِبْلِیسَ بِالْخَوْفِ الصَّادِقِ، وَاِیَّاکَ وَالرَّجَاءَ الْکَاذِبَ فَاِنَّهُ یُوقِعُکَ فِی الْخَوْفِ الصَّادِقِ»؛ با ترس راستین از شیطان بپرهیز و مبادا امیدی دروغین ببندی، که گرفتار هراس واقعی می‌شوی.یکی از اوصاف شیعیان واقعی خوف و رجاء صادق است؛ خوف حالتی ادراکی و انفعالی در انسان است که آفرینش آن حکمتی دارد. این ترس‌ها ناشی از گناه خود انسان است، نه ترس از خدای متعال؛ چرا که خوف از عذاب الهی پایین‌ترین مرتبه خوف مومنان است. مومنان بر حسب مراتب ایمان و معرفتشان، خوف‌های دیگری هم دارند. ماننند خوف از خوار شدن در چشم خدا و محروم شدن از عنایات الهی، مثل «وَلاَیَنظُرُ اِلَیْهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ» (آل‌عمران: 77). یکی از کارکردهای خوف از ضررهای اخروی این است که انسان را در مقابل شیطان ایمن می‌کند. این مقال، به تفصیل پیرامون انواع خوف و رجاء و تفاوت آن با جبن بیان می‌کند.