زمینه‌های مشارکت سیاسی در اسلام

مشارکت سیاسی از جایگاه مهمی در علم سیاست برخوردار بوده و با بسیاری از مباحث این علم، پیوندی عمیق دارد. تحقق عملی یک نظام سیاسی در گرو توانایی آن بر نظام‌مند کردن مشارکت سیاسی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و شرح زمینه‌های مشارکت سیاسی در اسلام با روش توصیفی تحلیلی است. براساس یافته‌های این پژوهش، باور به حاکمیت مطلق خداوند، حاکمیت الهی انسان بر سرنوشت خود، خلافت الهی انسان و پاسخ‌گویی دین در برابر نیازهای او، و نیز التزام به الزامات برآمده از باورهای پیش‌گفته، که عبارتند از وجوب پذیرش حاکمیت الهی، وجوب تحقق عینی حکومت اسلامی، وجوب تعاون و مسئولیت همگانی، وجوب رعایت حقوق و مصالح مردم، وجوب جلب رضایت عمومی و وجوب مشورت در امور؛ زمینه‌ساز تحقق مشارکت سیاسی از سوی فرد مسلمان و تعیین‌کنندۀ محدوده و کیفیت آن خواهد بود. بدین‌ترتیب برخلاف پندار سکولاریسم، تقدم احکام الهی بر نظرات مردم به‌معنای نادیده گرفتن جایگاه و نقش مردم در حکومت اسلامی نیست؛ همچنان‌که احترام به شئون و خواسته‌های ایشان در چارچوب تعیین‌شده، منافی ارزش نهادن به احکام و قوانین دینی نخواهد بود.