بررسی فرایند مدرن‌سازی معنویت در ادیان مدرن (مطالعه موردی: جایگزین‌های معنویت در شیطان‌گرایی مدرن)

معنویت مدرن، مفهومی است که فهم آن، در گروی بررسی دقیق مصادیق نوپدید آن است. این پژوهش با بررسی یکی از مصادیق مزبور، یعنی شیطان‌گرایی مدرن در پی یافت شاخصه‌های آن برآمده است. ازآنجاکه شیطان‌گرایی مدرن، ناظر به جریان‌ مدرنیسم و لیبرالیسم و اومانیسم مسیحی، تحقق یافته است، با به‌کارگیری روش توصیفی تحلیلی، نخست، به بررسی شاخصه‌های معنویت مدرن در جریان‌های مزبور پرداختیم و سپس آن را با شیطان‌گرایی در دو ساحت روان‌شناختی و جامعه‌شناختی تطبیق کرده‌ایم. در نهایت، جایگزین‌های معنویت در شیطان‌گرایی که همسو با جریان‌های نوسازی مسیحی بود را به‌عنوان نتیجه‌گیری بیان‌کرده‌‌ایم. جایگزین‌های مزبور عبارتند از التفات به لذت و خشنودی فرد انسانی بخصوص در مسائل جنسی، به‌ جای تقوا و پارسایی؛ معرفت به ساحت ناخودآگاه فردی، به جای عرفان به موجود مابعدالطبیعی؛ تبدیلِ سازوکار معنوی سنتی که بیشتر صبغۀ درونی داشت، به پویش‌ها و فعالیت‌های اجتماعی با هدف حل مشکلات جامعه شناختی؛ تخلق به اخلاق فردگرایانه، به‌جای اخلاق دینی با رویکردهای جمعی.