اوصاف شیعیان واقعی در وصایای امام محمدباقر علیه السلام (11)

یکی از اوصاف شیعیان از منظر امام محمدباقر علیه السلام، پرهیز از عجب، خودبزرگ‌بینی، تکبر و خودپسندی است که انسان را از درگاه ربوبی دور می‌کند. در مباحث گذشته به مسائلی مانند حرص ‌و ‌طمع اشاره کردیم. این گفتار، مسئله‌ عجب و رابطه‌ آن با خودشناسی را بررسی می‌کند. امام محمدباقر علیه السلام می‌فرمایند: «وَسُدَّ سَبِیلَ الْعُجْبِ بِمَعْرِفَه‌ِ النَّفْسِ»؛ و راه خودبینی و خودپسندی را با خودشناسی ببند. آن حضرت، پس از تشبیه زندگی انسان به میدان کُشتی با نفس‌، به بیان مهم‌ترین حیله‌ها و فنون نفس پرداخته‌اند و راه پیشگیری یا معالجه‌ آنها را بیان کرده‌اند. ازاین‌رو، برای اجتناب از عجب و تکبر، و پیروی نکردن از وساوس شیطان، باید به خودشناسی پرداخت و به نعمت‌های بی‌کران الهی توجه نمود و اینکه همه‌ اینها از اوست و باید قدردان آن بود؛ نباید از آنها بر دیگران فخرفروشی کرد. راه درمان عجب، اندیشه در آغاز و فرجام زندگی انسان است: اینکه از کجا آمده‌ام و به کجا می‌روم.