چیستی و چگونگی صدور اراده در اندیشه صدرالمتالهین

اراده انسانی پدیده‌ای است که از جهات مختلف اندیشمندان حوزه عقلی را به اندیشه‌ورزی واداشته است. چیستی اراده، فرایند تحقق آن، رابطه آن با مقدمات، چگونگی تبیین اختیاری بودن آن، تاثیر اراده الهی در تحقق آن ازجمله حوزه‌های اندیشه‌ورزی در مورد پدیدۀ مذکور است. پژوهش حاضر با نگاهی به آراء صدرالمتالهین با رویکردی عقلانی و با روشی تحلیلی توصیفی به پاسخ‌گویی به چیستی و چگونگی تحقق اراده انسانی در اندیشه صدرالمتالهین پرداخته و به این نتایج رهنمون شد که اراده یکی از افعال نفس بوده که بدون نیازمندی به اراده دیگر، به صورت اختیاری از سوی نفس صادر می‌شود و فاعلیت او نسبت به اراده از گونه فاعل بالتجلی است. ازآنجاکه در اندیشۀ صدرا افعال و صفات معلول همسان با وجود آنها، شانی از شئون الهی است؛ لذا افعال جوانحی نفس و ازجمله اراده در حقیقت فعل الهی خواهد بود؛ هرچند که این، نافی انتساب اراده به نفس نیست.