روش حیری نیشابوری در الکفایه‌ فی ‌التفسیر

«الکفایه‌ فی التفسیر» یا «کفایه‌ التفسیر» اثر حیری نیشابوری (د.431) مفسر، محدث، مقری و فقیه شافعی قرن پنجم نیشابور است. شناخت دقیق‌تر این تفسیر، به لحاظ جایگاهی که در میراث علمی نیشابور دارد، مهم است؛ چراکه بازۀ زمانی تالیف‌آن، عصری ممتاز در تاریخ علمی، سیاسی و مذهبی نیشابور است. این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی و با هدف روش‌شناسی این تفسیر، سه نسخۀ خطی موجود از کفایه‌‌التفسیر را محور قرار داده و پس از مقایسه‌ای مختصر با الکشف والبیان ثعلبی نیشابوری (د.427) که تفسیری روایی دانسته می‌شود، به این نتیجه رسیده که تفسیر حیری را تنها می‌توان ذیل تفاسیر جامع طبقه‌بندی کرد. استفادۀ توامان از آیات و روایات که به شکل‌های متنوعی در فهم آیه به کار رفته‌اند، توجه به آراء تفسیریِ مفسران متقدم و یا معاصر با نویسنده، برخورداری از رویکردهای کلامی و ادبی و نیز توجه خاص به قرائات، از ویژگی‌هایی بارز این تفسیرند. همچنین تفصیل در تفسیر آیات کلامی، نشان‌دهندۀ واکنش پویای مولف به فضای گفتمانی عصرش و نیز نوع واکنش‌های علمی اشاعره به عقاید کرامیه و معتزله در قرن چهارم است.