زمینه‎های روانی اجتماعی دگرگونی ارزش‌های اخلاقی در قوم بنی‎اسرائیل: برداشتی از قرآن

بخش زیادی از قصص قرآنی به نوادگان اسرائیل (حضرت یعقوب) اختصاص دارد. در زبان قرآن، بنی‎اسرائیل گاهی قومی برتر نسبت به سایرین خطاب شدند و گاهی از ایشان نکوهش شده است. این دوگانگی در تعبیر قرآن، حکایت از نوعی دگرگونی در ارزش‎های اخلاقی این قوم دارد که ایشان را از اوج به زیر افکنده و لایق نکوهش‎های متعدد قرآن شدند. این دگرگونی ارزش‎ها در بنی‎اسرائیل عواملی دارد که در این تحقیق با استفاده از روش «تفسیری» به زمینه‎های روانی اجتماعی این پدیده از نگاه قرآن پرداختیم؛ و دریافتیم که فشار شدیدی که در دوران پسایوسف بر این قوم وارد شد و انتظار طولانی ظهور منجی بنی‎اسرائیل، زمینه را برای استحاله‌ فرهنگی بنی‎اسرائیل و استضعاف ایشان توسط نظام سیاسی فرعونی، فراهم کرد و این پدیده در کنار وجود دو الگوی «قارون» و «سامری»، مادی‎گرایی را در میان ایشان رواج داد؛ تا سرانجامِ این قوم به ولایت‌گریزی و گوساله‌پرستی منجر شود. در نتیجه، ارزش‎های اخلاقی الهی نزد ایشان کمرنگ و به سوی ارزش‎های مادی دگرگون شد.