رویکرد سه دین بزرگ اسلام، مسیحیت و یهود در باب شمایل و شمایل‌نگاری

در ادیان الهی، با وجود آموزه‌های یکتاپرستانۀ مشترک، رویکردهای متفاوتی در زمینة خلق شمایل‌های الهی و انسانی وجود دارد. درک چرایی تفاوت در این رویکردها برای شناخت ماهوی هنرهای دینی امری ضروری و هدف پژوهش حاضر است. این تحقیق که به روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته، نشان می‌دهد که در تورات ساخت شمایل صراحتاً منع شده و سازندة آن مورد لعن خداوند قرار گرفته است. اما در مسیحیت گرچه در ابتدا ممنوعیت‌هایی دربارة هنر صورت‌نما وجود داشته، اما در قرون بعد، خلق شمایل مسیح، بسیار مرسوم گردید و این گرایش در مقاطعی تا مرحلة افراط‌گرایانۀ گرایشات پرستشی نسبت به شمایل‌ها ظهور یافت. در اسلام محدودیت خلق شمایل با فلسفة پرهیز از آداب‌ پرستشی گذشته و به سبب تشحیذ اذهان نومسلمانان به وجود آمد. بنا بر اصل توحید، مقام خداوند مبرا از هرگونه تشبیه و تجسم است، و این امر سبب پدیدار شدن رویکردی تنزیهی در تصاویر اسلامی گردید. پرهیز از خلق تصاویر و یا ساخت پیکره‌های انسانی و جانوری در اسلام نیز بر پایة همین شان تنزیهی شکل پذیرفت.