نقش آراء انسان‌شناختی سارتر بر ابعاد مختلف علوم انسانی

به‌باور فیلسوفان علوم انسانی، مبانی فلسفیِ پذیرفته‌شده توسط یک نظریه‌پردازِ علوم انسانی، تاثیر بنیادین در شکل‌گیری نظریات وی داشته و درواقع، بستر و زمینة تولید علوم انسانی را فراهم می‌کند. این نوشتار، با توجه به ‌اهمیت این نکته در پی آن است که به‌عنوان نمونه با روشی توصیفی، تحلیلی و انتقادی به‌بررسی آراء انسان‌شناختی ژان پل سارتر پرداخته و در ادامه تاثیر مبانی انسان‌شناختیِ پذیرفته‌شده توسط وی را در برخی از مهم‌ترین عرصه‌های علوم انسانی مانند موضوع، روش‌شناسی، اهداف و غایات، مسائل و بُعد ارزش‌شناختی نشان دهد. در این راستا، به ‌این نتیجه رهنمون می‌شویم که سارتر «با انکار واجب‌الوجود و نفی هرگونه طرح و سرشت پیشین برای انسان، آزاد دانستن وی، مسئول شمردن او در قبال ساختن ماهیت خویش به‌واسطة گزینش‌ها و طرح‌ریزی‌های مستقلانه و اصیل‌گونة خود، نفی هرگونه منبع زایای ارزش‌ها به جز آزادی و عدم ارائة آرمان و غایتی مشخص و قابل دستیابی برای انسان»، منطقاً چاره‌ای ندارد که موضوع علوم انسانی و روش کاربردی آنها را به ترتیب، «کنش‌های انسانی و آثار دنیوی آنها» و «روش‌های کیفی» بداند و از منبع غنی وحی و آموزه‌های دینی مرتبط با علوم انسانی محروم باشد. در نهایت دستش از علوم انسانی هدفمند و همگانی با ارزش‌های عینی و قابل توصیه به‌همگان کوتاه باشد.