تواضع و سلوک؛ سازنده‌ شیعه‌ راستین

امیرمومنان علی علیه السلام، در ادامه‌ خطبه‌ نورانی خود و پس از آنکه شیعیان واقعی و مومنان راستین را به سبب کظم غیظ و فروخوردن خشم خود می‌ستایند، به چند ویژگی و نشانه‌ دیگر آنها اشاره می‌کنند و درباره‌ نشانه‌ مومنان و شیعیان واقعی می‌فرمایند: «صَافِیاً خُلُقُهُ،‏ آمِناً مِنْهُ جَارُهُ، سَهْلاً اَمْرُهُ، مَعْدُوماً کِبْرُهُ، بَیِّناً صَبْرُهُ، کَثِیراً ذِکْرُه»؛ اخلاقش نیکو، همسایه‌اش از او ایمن، کارش آسان، کبر و غرور از او رخت‌بربسته، صبرش آشکار و یاد خدا و ذکر او فراوان است. ریشه‌ غضب، تکبر و خودبزرگ‌بینی است. دانستیم ریشه‌ بسیاری از مفاسد اخلاقی، تکبر و خودبزرگ‌بینی است. همچنین در برخی روایات، تکبر، حرص و حسد ریشه‌ کفر و هلاکت انسان معرفی شده است، چنان‌که امام حسن علیه السلام، می‌فرمایند: «هَلَاکُ‏ النَّاسِ‏ فِی‏ ثَلَاثٍ‏: الْکِبْرُ وَالْحَسَدُ وَالْحِرْصُ؛ فَالْکِبْرُ هَلَاکُ الدِّینِ وَبِهِ لُعِنَ اِبْلِیسُ، وَالْحِرْصُ عَدُوُّ النَّفْسِ وَبِهِ اُخْرِجَ آدَمُ مِنَ الْجَنَّه‌ِ، وَالْحَسَدُ رَائِدُ السُّوءِ وَمِنْهُ قَتَلَ قَابِیلُ هَابِیل»‏؛ هلاکت مردم در سه چیز است: کبر، حرص و حسد. کبر موجب نابودی دین است و به جهت آن (کبر) شیطان ملعون شد. حرص دشمن جان است و به‌واسطه‌ حرص، آدم از بهشت خارج گردید. حسد سردسته‌ بدی‌هاست و به‌واسطه‌ حسد قابیل، هابیل را کشت. این مقاله به تفصیل به بحث تواضع و سلوک به عنوان ویژگی شیعیان واقعی می‌پردازد.