مفهوم «ازخودبیگانگی»؛ نظرگاه اریک فروم و جلال آل‌احمد

«ازخودبیگانگی» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل انسان‌شناختی، که در رشته‌های گوناگون و از دیدگاه‌های مختلف، محل توجه و بررسی قرار گرفته، در زندگی امروزی از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی مفهوم «ازخودبیگانگی» از نظر دو اندیشمند غربی و اسلامی، اریک فروم و جلال آل‌احمد، با توجه به جایگاه خاص آنها در مقام اندیشه است. برای گردآوری داده‌ها، از روش کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شده است. براساس نتایج تحقیق، مفهوم «ازخودبیگانگی» در نظر اندیشمندان مذکور، متشکل از چهار بُعدِ ماهیت، نمودها، ریشه‌ها، و راه‌های برون‌رفت از آن است. علاوه بر این، روشن شد که تشریح ابعاد گوناگون «ازخودبیگانگی» از سوی این دو اندیشمند، علاوه بر تفاوت‌های مبنایی و ظاهری، از شباهت‌هایی نیز برخوردار است. در نهایت، با توجه به نظر این دو، می‌توان گفت که اولا،ً باید از برخورد منفعلانه با عوامل پدیدآورندۀ «ازخودبیگانگی» دوری کرد. ثانیاً، اینکه رهاییِ از «ازخودبیگانگی» از رهگذر فردگرایی حاصل نمی‌شود و مستلزم ارزش‌های جمع‌گرایانه است.