روش‌های تاویل عرفانی قرآن کریم

موضوع این مقاله، روش‌های تاویل عرفانی، و هدف آن، کمک به‌ آشنایی هرچه بیشتر جویندگان معرفت، با طرق راهیابی اهل معرفت به ‌معانی باطنی قرآن کریم است. سوال این است که افراد از چه روش‌هایی می توانند به‌ عمق معانی قرآن کریم نقبی بزنند. پاسخ اجمالی به‌ این پرسش آن است که دو روش کلی: فنی عمومی و الهامی اختصاصی، برای رسیدن به ‌این منظور وجود دارد. روش نخست، با ظهورگیری و توجه به ‌قرائن متصل و منفصل آیات همراه است؛ و انجام آن نیز برای همگان میسور است. اما روش دوم به ‌اهل ذوق و شهود اختصاص دارد. در این نوشتار، با روش توصیفی تحلیلی، ضمن توضیح مناسب هر کدام از این دو روش، ابتدا نمونه‌هایی از سخنان اهل معرفت، در آن زمینه مطرح شده و سپس این سخنان مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. شواهد متعددی از آیات کتاب الهی نشان می‌دهد که قرآن کریم، هر دو روش فوق را به ‌رسمیت می‌شناسد.