کاربرد تفکر انتقادی و مولفه‌های آن در ادبیات قرآنی

تفکر انتقادی، از مفاهیم علمی جدیدی است که در قرن اخیر مورد توجه قرار گرفته است. قرآن نیز به فرایندهای ذهنی با عبارات مختلفی پرداخته و به آنها توجه داشته است. سوالی که در این موضوع وجود دارد، این است که کاربرد مفهوم تفکر انتقادی و عناصر (یا مولفه‌های) آن در ادبیات قرآنی چگونه است. پژوهش حاضر این هدف را دنبال می‌کند که تفکر انتقادی چه جایگاهی را در ادبیات قرآنی به خود اختصاص داده است. این پژوهش با روش تحلیل محتوا، با بررسی آیات قرآن در مورد فرایندهای ذهنی، تناسب تفکر انتقادی با مفاهیم قرآنی را بررسی کرده است. در قرآن، مفهومی که دقیقاً همه‌ عناصر تفکر انتقادی را دربرداشته باشد، وجود ندارد، اما مولفه‌های تفکر انتقادی به‌صورت جداگانه در قرآن مطرح شده‌اند. ریشه‌های لغوی «فقه»، «نبط»، «حجج» و «نظر» با مولفه‌ استنتاج و استنباط تفکر انتقادی در ارتباط‌اند و ریشه‌های لغوی «حکم» و «قضی»، تناسب معنایی نزدیکی با مولفه‌ ارزیابی، قضاوت و سنجش تفکر انتقادی دارند.