تردد خداوند در قبض روح مومن؛بررسی حدیث قدسی

بر اساس حدیث تردد، خداوند در هیچ امری همچون قبض روح مومن تردید روا نمی‌دارد؛ زیرا ازیک‌سو، دیدار مومن را دوست دارد که تنها با قبض روح او ممکن است. از سوی دیگر، مومن از مرگ کراهت دارد و خداوند نیز به ناخشنودی مومن راضی نیست. ازاین‌رو، خداوند در قبض روح او مردد می‌شود. دانشمندان اسلامی، در پاسخ به این اشکال که معنای تردد خداوند، با توجه به حکمت و علم و قضای تغییرناپذیر او چیست و چگونه در خداوند راه پیدا می‌کند، احتمالات متعددی را مطرح کرده‌اند که برخی از آنها، مبتنی بر کارکرد مجازی و کنایی تردد و برخی بر اساس کاربرد حقیقی این واژه است. این مقاله با رویکرد تحلیلی می‌کوشد ضمن بررسی این پاسخ‌ها و بیان نکات پیرامونی، به تردید مومن از مرگ، کراهت او از آن و نیز کراهت خداوند از ناخشنودی بنده خود، که مسائل قابل تاملی در این روایت‌اند، بپردازد.