هویت ملی در کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حفظ و بازتولید هویت ملی از مهم‌ترین نقش‌های آموزش و پرورش رسمی به شمار می‌آید. پژوهش حاضر با هدف تحلیل این نقش، به بررسی مفهوم هویت ملی در کتب مطالعات اجتماعیِ دوره ابتدایی می‌پردازد. در این راستا، کتب جدیدالتالیف مطالعات اجتماعی دوره تحول بنیادین نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی و کیفی است و واحد تحلیل، مضمون می‌باشد. ابعاد هویت ملی در این پژوهش عبارتند از: نماد، ارزش، میراث فرهنگی، مشاهیر و شخصیت‌ها، وقایع و رخداد‌های ملی. جامعه آماری شامل دو کتاب مطالعات اجتماعی پایه سوم و ششم ابتدایی و بخش تعلیمات ‌مدنی از کتاب مطالعات اجتماعی پایه چهارم و پنجم در سال تحصیلی 93-1392 است. نتایج تحلیل کمی نشان می‌دهد که 1171 مورد به مفهوم هویت ملی اشاره شده است. از این مقدار 81/50% (595 مورد) به کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم تعلق دارد. در بین ابعاد هویت ملی، بعد ارزش‌های ‌ملی با 94/45% (538 مورد) از بیشترین و بعد نماد ملی با 17/7% ‌(84 مورد) از کمترین میزان فراوانی برخوردارند. تاکید بر بعد ارزش‌ها به‌ویژه ارزش‌های اخلاقی و مذهبی، بی‌توجهی به شخصیت‌های معاصر در برخی ابعاد، گستردگی محدود زمانی و... برخی نتایج تحلیل کیفی می‌باشند.