درون‌مایه‌های اساسی شعر مذهبی ایران در دهه‌های (40 و 50 ش)‏

رسالت هنر را برداشتن پرده از واقعیت‌های زندگی دانسته‌اند. شعر و ادبیات را به ‏مثابه آیینه‌ای دانسته‌اند که بسیاری از حالات، دیدگاه‌ها،‎ ‎حوادث سیاسی، اجتماعی و ‏فرهنگی جوامع در هر دوره‌ای در آن متجلی می‌شود. در این بین شعر در جامعه ‏ایران در طول تاریخ از جایگاه ممتازتری در مقایسه با دیگر جوامع برخوردار بوده ‏است، به طوری که آن را مهم‌ترین رسانه فرهنگی ایرانیان دانسته‌اند. شاعران هم ‏به‌عنوان اندیشمندان جامعه در جهت‌دهی فکری و اجتماعی جامعه نقش عمده‌ای را ایفا ‏می نمایند. در دهه‌های چهل و پنجاه شمسی طیفی از شاعران مذهبی ظهور کردند که ‏در مقایسه با شاعران نسل پیش از خود به لحاظ مبانی فکری و گرایش‌های فرهنگی ‏تفاوت‌های عمده‌ای داشتند. این مقاله بر آن است که زمینه‌های اجتماعی ظهور و ‏مهم‌ترین درون‌مایه‌های شعری این شاعران را مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش با ‏روشی تاریخی ـ اسنادی و با بررسی اشعار شاعرانی چون محمدرضا شفیعی‌کدکنی، ‏نعمت میرزازاده، حمید سبزواری، مهرداد اوستا، طاهره صفّارزاده و موسوی ‏گرمارودی به این یافته رسیده که پیدایش جریان مذهبی در شعر فارسی در دهه‌های ‏مذکور متاثر از سیر کلی جریان‌های فرهنگی جامعه بوده است. این شاعران، همگام و ‏متاثر از رهبران اجتماعی و فرهنگی جامعه ـ کسانی چون امام خمینی(ره)، جلال آل ‏احمد و علی شریعتی ـ ضمن آگاهی‌بخشی به اقشار مختلف جامعه، در صف مقدم ‏مبارزه با رژیم شاه و تلاش برای زمینه‌سازی برای پیروزی انقلاب قرار داشتند و ‏مبانی اجتماعی و سیاسی شعر آنها بر محورهای عمده‌ای چون:‏‎ ‎مخالفت و انکار ‏ارزش‌ها و اقدامات جریان فرهنگی رسمی، دعوت به مبارزه با رژیم پهلوی، داشتن ‏دغدغه هویت و تاکید بر بازگشت به خویشتن اسلامی و مذهبی، تاکید بر آموزه‌های ‏دینی با اهمیت دادن بر ابعاد سیاسی آنها و تجلیل از شخصیت امام خمینی به‌عنوان ‏رهبر انقلاب استوار بوده است.‏