حوزه فرهنگی ـ تمدنی ایران در آسیای مرکزی

آسیای مرکزی یکی از حوزه‌های تمدنی ایران است که پیوسته و در طول تاریخ ‏نقشی اساسی در رشد و گسترش عناصر ایرانی و اسلامی در جهان ایرانی و ‏دنیای اسلام داشته است‎.‎‏ این منطقه علاوه بر آن‌که نقش بارزی در شکل‌دهی به ‏هویت زبان فارسی و فرهنگ ایرانی داشته، در تثبیت عناصر ایران فرهنگی در ‏جهان نیز نقش بی‌بدیلی را ایفا کرده است. قرار گرفتن تاجیکستان در حوزه ‏فارسی‌زبانان ایران در دوران معاصر و حضور ده‌ها شاعر و نویسنده ‏فارسی‎زبان در ازبکستان اهمیت این منطقه را برای ایران دو چندان کرده است. ‏در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، جایگاه پژوهش‏های انجام گرفته در ‏ایران، در سه حوزه کتاب، مقاله و پایان‎نامه/ رساله، در باره آسیای مرکزی در ‏قرن بیستم و ابتدای قرن بیست‎ویکم (1921-2010م) در سه مقطعِ از ابتدای قرن ‏بیستم تا وقوع انقلاب اسلامی، از انقلاب اسلامی تا فروپاشی شوروی و استقلال ‏جمهوری‏های آسیای مرکزی، و از استقلال کشورهای آسیای مرکزی تا 2010م ‏بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد توجه به این منطقه در دوران شوروی سابق ‏بسیار ناچیز بود، این توجه پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران، که اهداف منطقه‎ای ‏و جهانی را سرلوحه سیاست‏های فرهنگی و سیاسی خود قرارداده بود، شتاب ‏بیشتری نسبت به دوره قبل (حکومت شوراها) گرفت و با فروپاشی شوروی ‏سابق و استقلال کشورهای منطقه به‌سرعت رو به گسترش نهاد.‏