ایران ، ایرانشهر و ایران زمین در شعر فردوسی

ایران نام سرزمین و کشوری است که از دیرگاه تاریخ بر جغرافیای سیاسی ‏جهان نقش بسته و محوریت شاهنامه فردوسی پاسداشت تلاش مردمانی است که ‏برای حفظ این نام کوشیده‌اند. مفهوم «ایران» بسته به شیوه‌های گوناگون ‏کشورداری و فرمانروایی دوران باستان در شاهنامه بازتاب‌های چندگانه‌ای دارد. ‏کاربردهای این نام و یا قرارگیری آن در کنار مفاهیم جغرافیایی و یا جغرافیایی- ‏سیاسی تعاریف چندگانه‌ای از ایران در شاهنامه می‌آفریند. ایران، ایرانشهر و ‏ایران‌زمین که در شاهنامه و سایر آثار تاریخی و ادبی به کار رفته‌اند، در ‏برداشت اولیه به نظر می‌رسند مفاهیمی همانند داشته باشند؛ اما مطالعه شاهنامه ‏و آگاهی‌های تاریخی به ویژه از دوره ساسانیان تفاوت ماهوی آنها را بر ما ‏آشکار می‌سازد. فردوسی به خوبی این مفاهیم را می‌شناخته و در شاهنامه به ‏کار برده است. بنابراین این پژوهش تلاش دارد تا به بررسی و تبیین کارکرد ‏مفهومی ایران و چندگانه‌گرایی این نام در شاهنامه فردوسی بپردازد.‏