تدوین بسته آموزشی تربیت شهروندی در حوزه روابط‌‌ اجتماعی ویژه دانش‌‌آموزان دوره ابتدایی

تربیت شهروندی که برگرفته از ارزش‌‌ها و ایدئولوژی جامعه باشد از ارکان مهم هویت ملی است که پرداختن به آن با توجه به نقشی که درشکل‌گیری احساس تعلق افراد دارد، حائز اهمیت است و این امر به‌ویژه در سال‌‌های اولیه زندگی افراد که مبنای شکل‌گیری شخصیت آن‌هاست، بیشتر قابل‌تامل است. در این راستا، آموزش‌وپرورش به‌عنوان نظام اصلی تعلیم و تربیت در جامعه، نقش مهمی در تربیت دانش‌آموزان دارد و نیاز است که در برنامه درسی خود، به بررسی چگونگی تربیت شهروندی دانش‌آموزان بپردازد؛ ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر تدوین بسته آموزشی تربیت شهروندی (شناسایی اهداف، مولفه‌‌ها و روش‌های آموزش) در حوزه‌‌ی ارتباطات اجتماعی به دانش‌آموزان دوره ابتدایی بود. پژوهش با رویکرد کیفی از نوع تحلیل محتوا به شیوه شبکه مضامین انجام گرفت. مشارکت‌‌کنندگان پژوهش معلمان مقطع ابتدایی دوره دوم بودند که با استفاده از رویکرد هدفمند، به روش صاحب‌‌نظران کلیدی و استفاده از روش معیار اشباع نظری انتخاب شدند (16 نفر). برای گردآوری داده‌‌های موردنیاز از روش مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته استفاده گردید. در پاسخگویی به سوال اول پژوهش مبنی‌بر چیستی اهداف تربیت شهروندی در ارتباطات اجتماعی، یافته‌های حاصل از سه مضمون فراگیر با عناوین مهارت‌های حیطه‌‌ی سر، قلب و سلامت و هفت مولفه سازمان‌دهنده (خودآگاهی، مهارت ارتباطی، همدلی، مهارت‌های بین‌فردی و...) و 41 مضمون پایه (هویت فردی، هویت جمعی، تعهد و...) خلاصه گردید. نتایج پرسش دوم درخصوص شناسایی مولفه‌‌های بسته تربیت شهروندی در حوزه ارتباطات اجتماعی سه مضمون فراگیر شامل دانش، مهارت و نگرش و چهار مضمون سازمان‌دهنده (شناختی، عاطفی، نگرشی- انگیزشی و مهارتی)، پانزده مضمون پایه (تشویق، تنبیه، وطن‌دوستی، خداشناسی و...) خلاصه گردید. نتایج پرسش سوم درخصوص روش‌‌های آموزش تربیت‌‌ شهروندی شامل دو مضمون فراگیر ازجمله آموزش فعال و آموزش غیرفعال و پنج مضمون سازمان‌دهنده (تعاملی، مسئله‌محور، مستقیم، غیرمستقیم، انفرادی) و 25 مضمون پایه (بازی، سخنرانی، نمایش و...) بود. درنهایت، یافته‌های پژوهش حاضر توجه به اهداف مشخص فردی و اجتماعی، توجه به دانش، مهارت و نگرش و به‌کارگیری و روش‌های آموزش فعال و غیرفعال را در تربیت شهروندی تایید کرد.

preparation of the instructional package for citizenship training in social communications for elementary school students

citizenship education is derived from society's values and ideology and is a part of the national identity that causes a sense of belonging, especially in the early years of life. education as an important institution in society should deal with the issue of citizenship education of students. therefore, the aim of the current research was to develop an instructional package for citizenship education (identification of goals, components, methods of education) in social communications for elementary school students. the research was conducted with a qualitative approach to content analysis in the form of a themed network. the participants of the research were second-year elementary school teachers who were selected for a purposeful sampling method, purposive sampling using the method of key experts and using the theoretical saturation criterion (16 people). in-depth and semi-structured interviews were used to collect the required data. in answering the first question of the research, what are the goals of citizenship education in social communication, the findings of three overarching themes with the titles of head, heart and health skills and seven organizing components (self-awareness, communication skills, empathy, interpersonal skills, etc.) and 41 basic themes (individual identity, collective identity, commitment, etc.) were summarized. the results of the second question regarding the identification of the components of citizenship education in the field of social communication include three overarching themes including knowledge, skill and attitude and four organizing themes (cognitive, emotional, attitudinal-motivational and skillful), fifteen basic themes (encouragement, punishment, patriotism, godliness, etc.) was summarized. the results of the third question regarding the teaching methods of citizenship education included two inclusive themes, including active education and passive education, five organizing themes (interactive, problem-oriented, direct, indirect, individual) and 25 basic themes (game, speech, show, etc.). finally, the findings of the current research confirmed the importance of paying attention to specific individual and social goals, paying attention to knowledge, skills and attitudes, and applying active and passive education methods in citizenship education.