نمود تکوین ایران به‌مثابه واقعیتی جغرافیایی در قصه‌ی حسین‌کرد شبستری

در این نوشتار، نشان داده می‌شود که چرا و چگونه شرایط اجتماعی داخلی و موقعیت سیاسی خارجی، شاه‌عباس را ملزم به تلفیق دو هویت ملی و مذهبی و ایجاد هویت واحد (ملی مذهبی) کرد. در همین راستا، قصه‌ی حسین‌کرد شبستری که گویاترین قصه در باب مسائل سیاسی و اجتماعی عصر صفوی است، به‌منزله نمونه‌ی موردی انتخاب شده و در این قصه، شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی عصر صفوی مطالعه شده است؛ هم‌چنین به نقش این قصه در دو سوی مهم تشکیل‌دهنده‌ی هویت ایرانی در این عصر، یعنی ملیت و مذهب پرداخته شد. برای تحقق اهداف مذکور، قصه‌ی حسین‌کرد، در چهار ساحت ساخت مفهوم میهن، تمرکز بر نام ایران در قالب محدوده‌ی مشخص جغرافیایی، مرز مذهبی و قهرمانان محلی، با روش تحلیل محتوا، بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ایران، در عهد شاه‌عباس از یک مفهوم، به واقعیتی جغرافیایی با مرزهای داخلی و خارجی مشخص تبدیل ‌شده که دستاورد آن، شکل‌گیری یک هویت ملی مذهبی بوده است.

The Formation of Iran as a Geographical Reality in the Story of Hossein Kord Shabestari

In this speech, it will be shown why and how the internal social conditions and foreign political situation forced Shah Abbas to combine two national and religious identities and create a single nationalreligious identity. In this regard, the story of Hossein Kord Shabestari, which is the most telling text on the political and social issues of the Safavid era, was selected as a case study and in this story, the political, cultural and social conditions of the Safavid era were examined. The role of this story in two important aspects of the Iranian identity in this era, namely nationality and religion, was also discussed. In order to achieve the above goals, the story of Hossein Kord, in four areas of constructing the concept of homeland, focusing on the name of Iran as a specific geographical area, religious border and local heroes, will be examined by content analysis. The results of this study show that Iran in the era of Shah Abbas, from a concept, has become a geographical reality with clear internal and external borders and the achievement of this geographical fact has led to the formation of a nationalreligious identity.