معناشناسی مکان در بازخوانی هویت در فضای ورودی مسکن براساس رویکرد پدیدارشناسی

امروزه نگرش کمی به مقوله‌ی مسکن، سبب ایجاد بناهایی فاقد هویت و کیفیت مطلوب شده است. از طرفی به‌رغم تناقضات گوناگون در رابطه با کاربرد مفهوم هویت در حوزه معماری، اغلب نظریه‌پردازان، تعریف آن را به‌عنوان معنا یا سطحی از معنا پذیرفته‌اند، این معنا در کنش متقابل میان انسان و محیط قابل تعریف است. در این نوشتار با هدف بازخوانی هویت ملی، به روش تحلیل محتوا و با تکنیک کتابخانه‌ای و با استعانت از روش پدیدارشناسی که داعیه‌ی آن «بازگشت به خود چیزها و اشیاء است» و با حرکت از مفهوم به مصداق به کمک دستگاه فکری فلسفی ملاصدرا (حکمت متعالیه) به‌عنوان راه فهم وجوهی از روابط متقابل انسان و محیط به خوانش لایه‌های معنایی در فضای ورودی مسکن می‌پردازیم و ویژگی‌های فضای ورودی در سه لایه‌ی آشنایی، عملکردی تماسی و دسترسی بصری، بر مبنای علل چهارگانه تاثیرگذار در شکل‌گیری هر لایه، طبقه‌بندی شده است. نتایج بیانگر آن‌است که مکان از جنس وجود و رفتار به‌عنوان ماهیتی ظاهرکننده‌ی مکان به حدود و عوارض است، و می‌توان گفت تقدم اصالت وجود بر ماهیت در کنش متقابل بیرون و درون در فضای ورودی تجلی یافته است. بنابراین فضای ورودی در مسکن ایرانی نمونه‌ی بارز از مکانی با هویت ملی است.