نقش مجسمه‌های شهری در شکل‌گیری هویت منظر فرهنگی شهر تهران

یکی از کارکردهای اصلی مجسمه‌های شهری در ایران با توجه به پشتوانه فرهنگی غنی آن، ارتقای کیفیت بصری و انتقال مفاهیم هویتی به منظر شهر است که می‌تواند در شکل‌گیری و همسو بودن با هویت معنایی موجود، نقش عمده‌ایی عهده‌دار باشد. اکنون این مساله مطرح می‌شود که مجسمه‌های شهری تهران به‌عنوان یک عنصر کالبدی و بصری از ابتدای حضورشان در انتقال مفاهیم هویتی به منظر فرهنگی شهر چه جایگاهی داشته‌اند؟ و چگونه در جهت ایجاد «هویت مکان» ایفای نقش کرده‌اند؟ این تحقیق به‌صورت کیفی و روش توصیفی تحلیلی به مطالعه پیشینه و دلایل پیدایش مجسمه‌ها در شکل‌گیری مفهوم هویت منظر فرهنگی شهر تهران پرداخته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که مجسمه‌های شهری تهران از زمان پیدایش تا امروز روندی متغیر در بازنمود هویت‌بخشی به منظر شهر داشته‌اند. به‌طوری‌که مجسمه‌های دوره پهلوی و بالاخص دوره انقلاب اسلامی (دهه 60 و 70)، از طریق ویژگی‌هایی چون «زمینه‌گرایی» و «محتواگرایی» در هر دوره به ترتیب نوعی «هویت اسطوره‌ای/ اقتدارگونه» و «هویت ارزشی» را از طریق بازنمود محتوای زمینه‌ای (فرهنگی، اجتماعی، سیاسی) و معنایی به منظر فرهنگی شهر منتقل کرده‌اند، درحالی‌که این نقش عمدتاً در دهه 80 کمرنگ‌تر شده است.