مفهوم تعالی و نقد وضعیت موجود آن در سند تحول بنیادین آموزش ‌و پرورش ایران

این پژوهش باهدف تبیین مفهوم تعالی و ارزیابی جایگاه آن در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش به‌منظور طرح زمینه‌های کاربست در برنامه درسی اجراشده است. روش پژوهش آمیخته (تحلیل اسنادی، تحلیل محتوا و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته) است. جامعه پژوهشی شامل سه بخش است: متون اسلامی مرتبط با تعالی، متن سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش و متخصصان حوزه‌های برنامه درسی و فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. با توجه به ماهیت موضوع از نمونه‌گیری هدفمند استفاده‌شده است. ابزارهای اندازه‌گیری فرم فیش‌برداری، سیاهه تحلیل محتوا و سوالات مصاحبه است. داده‌های اسنادی و مصاحبه به شیوه کیفی و داده‌های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص‌های کمّی در فرایند تحلیلی نرم‌افزار آنتروپی شانون نسخه 2015 موردبررسی قرارگرفته‌اند. عمده‌ترین یافته‌های پژوهش بیان‌گر آن است که: 1- چارچوب مفهومی تعالی را می‌توان بر اساس مدارک و مستندات مرتبط در پنج بُعد و 59 مولفه تدوین کرد. 2- درمجموع 410 مرتبه به مولفه‌های تعالی در سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش توجه شده که میزان تراکم آن در بخش هدف‌های عملیاتی و راهکارها با 104 فراوانی و 25/4 درصد زیاد و در بخش بیانیه ماموریت با 9 فراوانی و 2/2 درصد کم است. 3- بین ابعاد موردبررسی بُعد سیاسی با میزان بار اطلاعاتی 0/911 و ضریب اهمیت 0/284 بیشترین توجه را به خود اختصاص داده، این در حالی است که به بُعد اجتماعی با میزان بار اطلاعاتی 0/701 و ضریب اهمیت 0/219 کم‌تر توجه شده است. 4- با توجه به نظرات متخصصان، عمده‌ترین زمینه‌های کاربست ابعاد و مولفه‌های تعالی در برنامه درسی را می‌توان در قالب چهارعنصر اصلی (اهداف، محتوا، روش‌های یاددهی یادگیری و ارزشیابی) و 47 مضمون فرعی ذکرشده در مقاله حاضر، تامین کرد.