هویت ایرانی و سینما؛ بازنمایی هویت ایرانی در فیلم «مادر»

هویت یکی از مفاهیم مهم در حوزه‌ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی است. هویت ملی، به احساس تعلق به سرزمینِ بزرگتر و در محدوده‌ای خاص می‌پردازد. مقوله‌ی حفظ هویت ملی (و هویت ایرانی) به یکی از مسائل و موضوع‌های مهم در حوزه‌ی‌ مطالعات علوم انسانی امروز کشور تبدیل شده است. سینما یک رسانه‌ی تاثیرگذار و محملی مناسب برای بازنمایی هویت ملی در یک جامعه است. این تحقیق در پی آن است که مولفه های هویت ملی (هویت ایرانی) را که در فیلم‌های علی حاتمی به‌صورت نشانه‌های گوناگونی بازنمایی شده است، شناسایی و کشف کند. فیلم سینمایی «مادر» به‌عنوان مطالعه‌ی موردی انتخاب شده است. از روش پژوهشی تحلیل نشانه‌شناختی برای تحلیل این فیلم استفاده شده است. مهم‌ترین نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد که در فیلم «مادر» مضامین و شاخص‌های سیاسی، اجتماعی، تاریخی و زبانیِ هویت ملی، از طریق رمزگان‌های اجتماعی، فنی و ایدئولوژیکی بازنمایی شده است. سه سبک نشانه‌شناختی مهم که در رمزگان‌های تحلیل شده این فیلم وجود دارد عبارتند از: مادر که در این فیلم القا کننده‌یِ وطن است، بازگشت به اصالت و ادبیات اصیل ایرانی و با هم بودن و زندگی جمعی.