بهسازی صنایع انسانی در سازمانهای تحقیقاتی از طریق گردش شغلی

صاحبنظران، معتقدند که موفقیت سازمانها به ویژه سازمان های تحقیقاتی در گرو فعالیت کارکنان راضی، دارای انگیزه و خلاق است که با اطلاع از اهداف سازمان در راستای تحقق بخشیدن و دستیابی به آن تلاش می نمایند و در این صورت، مدیران قادر خواهند بود توانمندی های افراد را از قوه به فعل درآورند. از طرفی در فرآیند یادگیری بر این نکته تکیه شده که نخست یادگیری با شتابی کند آغاز می شود، سپس شدت گرفته و پس از مدت زمانی به حالت یکنواخت میل می کند، در این زمان فرد به بیشترین یادگیری خود نایل خواهد شد. طولانی شدن بیش از حد زمان،‌ آرام آرام، یکنواختی کار را سبب شده و مشکلات عدیده ای را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، یکی از وظایف استراتژیک مدیریت سازمانها آن است که با بهره گیری از تکنیک های خاص، محیطی مناسب برای شکوفایی استعدادها و توانایی های کارکنان به وجود آورند. گردش شغلی از جمله تدابیر مدیریتی در حوزه مدیریت منابع انسانی است که طی آن با جابجایی کارکنان در مشاغل گوناگون با انگیزه های مختلف به طور مشروط و اقتضایی انجام می پذیرد. در فرآیند نگهداشت منابع انسانی، عوامل انگیزشی زمانی می توانند مثمرثمر واقع شوند که بتوان در عمل آنها را مورد استفاده قرار داد و در عرصه سازمان از آنها سود جست. طراحی شغل مناسب ترین جایگاه برای بکار بستن نظریه های انگیزشی می باشد که طی آن اصولی مانند مهندسی شغل، توسعه شغل، غنی سازی شغل، طبقه بندی شغل، گردش شغلی و خصوصیات مطلوب شغل در سازمان پیاده می گردد که از میان آنها گردش شغلی به دلیل کاربرد بیشتر آن در بهسازی منابع انسانی از اهمیت بیشتری برخوردار است. گردش شغلی، یکی از ابزارهای بهسازی کارکنان و مدیران محسوب شده و به اعتقاد تعدادی از نظریه پردازان مدیریت منابع انسانی یکی از روشهایی است که مدیر به وسیله آن از خستگی و یکنواختی کار برای کارکنان در یک شغل جلوگیری کرده و با تغییر شغل و آشنا شدن آنان با چندین شغل دیگر موجب افزایش انگیزه کاری می شود. تئوری گردش شغلی به این معناست که کارکنان به جای فراگرفتن یک شغل معین تا حدودی به آموختن مشاغل دیگر می پردازند، به این ترتیب که آنها یک روز در هفته یا طی یک دوره زمانی مشخص به تناوب کار خود را به دیگران واگذار می کنند و از شغلی به شغل دیگر می روند و از این طریق با مشاغل متعدد آشنا شده و مهارت های بیشتری کسب می کنند. تئوری گردش شغلی، برای هر سازمانی که با نیروی انسانی سر و کار دارد توصیه می شود، ولی کاربرد آن در سازمانهایی که بنیان آنها بر خلاقیت، نوآوری و اندیشه نیروی انسانی‌( نه صرفا کار فیزیکی) گذاشته شده است،‌ از قبیل سازمانهای تحقیقاتی، اهمیت مضاعفی می یابد. از این رو، در یک سازمان تحقیقاتی، نیروی انسانی به عنوان عامل خلاق برای پیشبرد اهداف پژوهشی نقش تعیین کننده ای در کارایی و کارآمدی سیستم دارد.