شبه الگوی راهبردی تابعیت و ماهیت مرزبانی در جمهوری اسلامی ایران

وجود بازیگران دولتی، غیردولتی و فرامنطقه‌ای در غالب مرزهای ج.ا.ایران، نقش بازدارندگی-امنیتی مرز را نسبت به نقش ارتباطی- اقتصادی پررنگتر نموده است. بی‌تردید، تامین امنیت مرز در چنین وضعیتی، نیازمند الگویی راهبردی برای مرزبانی است تا بر اساس آن بتوان راهبردهای مناسب را تدوین و اقدامات اجرایی را برنامه‌ریزی نمود. با وجود متغیرهای مختلف برای الگوی راهبردی مرزبانی، این تحقیق به دنبال مطالعه دو حوزه راهبردی ماهیت مرزبانی و تابعیت مرزبانی است.ایجاد زیرساخت برای افزایش بهره‌وری سازوکار مرزبانی برای برقراری و حفظ امنیت مرزی بخشی از اهمیت تحقیق است و تداخل در استیفای حقوق مرزی کشور و اتباع آن و پراکندگی تصمیم‌گیری روابط مرزی با کشورهای همسایه نیز قسمتی از ضرورت انجام تحقیق را شکل داد. برای توصیف مبانی نظری، از جامعه اسنادی و برای تعیین متغیرها و روابط آنها از روش همبستگی، نظرات جامعه خبرگی، پیمایش و معادلات ساختاری به صورت آمیخته اکتشافی استفاده شد.مطابق شبه الگوی به‌دست آمده، از آنجا که محیط عملیاتی در عمده مرزهای ج.ا.ایران دارای ویژگی‌هایی است که بکارگیری اقتضایی ابزار، اقدامات و رویکرد توامان نظامی و انتظامی را تحمیل می‌نماید؛ ماهیت مرزبانی، تلفیقی از ماهیت نظامی و انتظامی و بهترین تابعیت آن، ذیل سازمان انتظامی دانسته شده است.