تدوین راهبردهای ارتقاء جایگاه ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی ایران در شکل گیری هندسه قدرت جهانی

در محیط بین الملل همه بازیگران اهداف و راهبردهای خود را تحت تاثیر عوامل مختلف درونی و بیرونی پیگیری می نمایند. فروپاشی نظام دوقطبی و عدم موفقیت آمریکا در تسلط برجهان؛ سبب شد که ایده دوره گذار ژئوپلیتیکی توسط طیف گسترده ای از اندیشمندان حوزه راهبردی و سیاسی تقویت شود. هم زمان در این مقطع زمانی قابلیت های ژئوپلیتیکی ایران با وقوع انقلاب اسلامی به‌سرعت در سطح منطقه و جهان گسترش یافت و این تفکر شکل گرفت که برای تداوم این روند باید توانمندی های درونی را فعال تر کنیم تا بتوانیم راهبردهای ارتقاء جایگاه ژئوپلیتیکی ج.ا. ایران را بر ظرفیت های داخلی استوار نماییم و به‌تبعه آن در منطقه غرب آسیا و جهان به ایفای نقش بپردازیم. جامعه آماری مورد نظر در این تحقیق را خبرگان سه حوزه ی دفاعی   نظامی، مدیران سیاسی و خبرگان علمی ژئوپلیتیک به تعداد 18 نفر برای مصاحبه عمیق تشکیل دادند که از روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. مولفه ها پس از استخراج از مصاحبه ها و ادبیات پژوهش در چند مرحله مورد ویرایش، تلفیق و حذف قرار گرفت تا بصورت یک پرسشنامه، متناسب با هدف و سوال پژوهش تنظیم و برای ارزیابی در اختیار 20 نفر از خبرگان حوزه های مذکور جهت ارزیابی قرار گرفت. از بین 52 عامل موثر استخراج شده، تعداد 47 عامل که بر «راهبردهای ارتقاء جایگاه ژئوپلیتیکی ج.ا. ایران در هندسه قدرت جهانی» دارای معنا بودند، احصاء شد. سپس از طریق تشکیل جدول هایife  وefe، تعیین موقعیت و اقدام راهبردی به تشکیل ماتریس‌های زوجی اقدام و در نهایت از طریق تشکیل ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی یا qspm این استراتژی‌ها اولویت‌بندی شدند. برای روایی پرسشنامه از ضریب لاوشه و جهت پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر 0.855 برآورد گردید. راهبردهای به دست آمده به ترتیب اولویت عبارتنداز: 1 تقویت بازدارندگی، 2 اتخاذ راهبردهای تهاجمی هوشمند، 3 فعال سازی جوانان در راستای راهبردهای نظام، 4 تقویت مراکز تصمیم ساز قدرتمند، 5 همراستایی توانمندی ها با اهداف و توسعه، 6 تعمیق و تنوع بخشی به عمق استراتژیک ایران در فضای پیرامونی.

Developing strategies to promote geopolitical position of the Islamic Republic of Iran in shaping the geometry of world power

In the international environment, all actors pursue their goals and strategies under the influence of various internal and external factors. The collapse of the bipolar system and the failure of the United States to dominate the world; strenghtened the idea of a geopolitical transition period by a wide range of strategic and political thinkers. At the same time, Iran’s geopolitical capabilities expanded rapidly in the region and the world with the Islamic Revolution, and the idea was formed that in order to continue this process, we must activate our internal capabilities so that we can improve our geopolitical position to build Iran on its internal capabilities and, consequently, to play a role in the West Asian region and the world. The statistical population of this study consisted of 18 experts in three fields of defense military, political managers and geopolitical scientific experts for indepth interviews who were selected by purposive sampling. The type of applied research and its method is qualitative. After extracting from the interviews and research literature, the components were edited, combined and deleted in several stages to be prepared as a questionnaire, appropriate to the purpose and question of the research and to be evaluated by 20 experts in the mentioned fields. Among the 52 effective factors extracted, 47 factors that had meaning in strategies for improving the geopolitical position of the Islamic Republic of Iran in the geometry of world power, were counted. Then, by forming IFE and EFE tables, positioning and strategic action, pair matrices were formed, and finally, by forming a quantitative strategic planning matrix or QSPM, these strategies were prioritized. For validity of the questionnaire, Lavchet coefficient was used and for its reliability, Cronbach’s alpha was used, which was estimated to be 0.855. The strategies obtained in order of priority are: 1 Strengthening deterrence, 2 Adopting smart offensive strategies, 3 Activating the youth in line with the system’s strategies, 4 Strengthening powerful decisionmaking centers, 5 Aligning capabilities with goals And development, 6 Deepening and diversifying the strategic depth of Iran in the surrounding space.