شکل‌گیری و انباشت درونزای قابلیت‌های فناورانه در سامانه‌های پیچیده (مطالعه موردی صنایع هوافضای ایران)

پیشرفت‌های چشمگیر در صنایع هوافضای ایران طی دهه‌های اخیر غیرقابل انکار است. پیشرفت‌هایی که علی‌رغم تحریم‌های گسترده بین‌المللی، از طریق تلاش‌های درونی حاصل شده است. بنابراین، مطالعه دستاوردهای این حوزه می‌تواند به عنوان الگویی برای سایر صنایع کشور بویژه صنایع دفاعی باشد. از این‌رو، این مقاله با بهره‌گیری از رویکرد پژوهش کیفی و استراتژی پژوهش مطالعه موردی به بررسی مسیر شکل‌گیری و انباشت قابلیت‌های فناورانه طراحی و ساخت موشک‌های بالستیک به عنوان محصولات و سامانه‌های پیچیده در صنعت هوافضای کشور پرداخته است. یکی از گروه‌های صنعتی فعال در حوزه صنایع هوافضا به عنوان مورد مطالعه انتخاب شده و در کنار مطالعه منابع علمی و اسناد مرتبط و در دسترس، مصاحبه‌های عمیق با مسئولین، مدیران، مشاوران و کارشناسان مرتبط با آن سازمان انجام گرفته است. مسیر شناسایی شده برای شکل‌گیری و انباشت قابلیت‌های فناورانه در گروه صنعتی مورد مطالعه مشتمل بر هشت گام و چهار نقطه عطف است. یافته های پژوهش نشانگر آن است که علی رغم وجود برخی شباهت‌ها با الگو‌های موجود در سایر صنایع و کشورها، تفاوت‌ها و ویژگی‌های متمایزکننده‌ای در الگوی شناسایی شده در این پژوهش وجود دارد.

Internal Formation and Accumulation of Technological Capabilities in Complex Product Systems: Case Study of Iran’s Aerospace Industry

The significant progresses of Iran’s aerospace industry during last decades are undeniable. In spite of vast and international sanctions against Iran, these progresses were achieved through internal efforts. So, investigating the achievements of these industry can be used by other industries particularly defense industry. In this regard, this paper aims at examining the path of formation and accumulation of design and manufacturing technological capabilities of ballistic missiles in Iran’s aerospace industry as complex product systems, through applying qualitative approach and case study strategy. One of the industrial groups involved in aerospace industry was selected as a case and it was investigated through doing several interviews by its managers and specialists and studying some relevant and available documents. The identified path for formation and accumulation of technological capabilities in this group includes eight steps and four turningpoints. The findings show that, in spite of some similarities with previous models of other industries and countries, there are some differences and distinctions in identified model in current research.