تاثیر عوامل ژئوپلیتیک (سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی) سواحل مکران در حوزه دریای عمان بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران

حوزه‌ دریای عمان و کشورهای پیرامونی آن مشتمل بر ایران، پاکستان، عمان و امارات متحده عربی که به‌عنوان بخشی از حوزه‌ ژئواستراتژیک اقیانوس هند محسوب می‌شود، یک محیط نسبتاً ناشناخته و مغفول در ابعاد مختلف ازجمله عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی مرتبط با مسائل دفاعی است که در این راستا ضرورت اتخاذ راهبرد دفاعی در حوزه‌ی دریای عمان برای کشور به‌منظور تامین منافع ملی، اجتناب‌ناپذیر است. از طرفی تدوین راهبرد دفاعی مطلوب نیز مستلزم شناخت دقیق عوامل ژئوپلیتیکی این حوزه به‌ویژه درزمینه عوامل ژئوپلیتیک مزبور و توجه به تاثیر آن‌ها بر راهبرد دفاعی کشور و روابط با سایر بازیگران در این حوزه می باشد.بنابراین در پژوهش حاضر تلاش گردیده است تا با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و به‌صورت کاربردی پس از انجام مطالعات نظری و محیط‌شناسی سواحل جنوب شرق ایران و سواحل کشورهای حوزه‌ی دریای عمان، عوامل ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی موثر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران شناسایی و در ادامه ضمن مشاوره با برخی از افراد خبره مرتبط با موضوع و اخذ نظر آنان، پرسشنامه‌ای در قالب 19 سوال بسته و یک سوال باز تنظیم و طراحی گردید، سپس پرسشنامه تحقیق در بین افراد خبره و صاحب‌نظر جامعه نمونه آماری که 34 نفر برآورد گردیده بود به‌صورت تمام شمار توزیع و پس از جمع‌آوری و اخذ نظر آنان با استفاده از روش‌های کمی آماری، اقدام به تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و نهایتاً نسبت به جمع بندی و ارزیابی سوال تحقیق پرداخته‌شده ‌است. در نتیجه‌گیری و در پاسخ به سوال تحقیق، موثرترین عوامل ژئوپلیتیک‌ سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی سواحل جنوب شرق کشور در حوزه دریای عمان که در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران تاثیر دارند، برحسب اولویت میانگین و وزن آن ها در قالب 17 عامل موثر ژئوپلیتیک سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی تعیین گردیده اند.

The Impact of Geopolitical Factors (Political, Economic, Cultural and Military) of Makran Shores on the Oman Sea Basin on Formation of Iran’s Defense Strategy

The Oman Sea Basin and its surrounding states, including Iran, Pakistan, Oman and the United Arab Emirates, which are part of the Indian Ocean geostrategic domain, are a relatively unknown and neglected environment in various aspects including political, economic, cultural, geopolitical factors It is related to defense issues that the necessity of adopting a defensive strategy in the Oman Sea for the benefit of the nation is inevitable.   On the other hand, the formulation of a favorable defense strategy requires a detailed understanding of the geopolitical factors of this area, especially in the context of the geopolitical factors concerned and their impact on the country’s defense strategy and relations with other players in the field. Therefore, in the present study, it has been attempted to use geopolitical, economic, cultural and military factors influencing the formulation of a descriptive analytical and applied method after conducting theoretical and environmental studies on the southeastern coast of Iran and the coasts of the Oman Sea countries. The defense strategy of the Islamic Republic of Iran was identified and after consulting with some experts related to the subject and obtaining their opinion, a questionnaire with 19 closed questions and one openended question was designed and designed, then a research questionnaire among experts and community experts. The sample size of 34 individuals was estimated to be integer d.  In conclusion and in response to the research question, the most influential political, economic, cultural and military geopolitical factors of the south east coast of the country in the Oman Sea that influence the formulation of the Islamic Republic of Iran’s defense strategy, in terms of their average priority and weight The effective political, economic, cultural and military geopolitical factors have been identified.